Wprowadzenie (refleksja dotycząca problematyki/motywu)
Dlaczego ludzie poświęcają czas na zgłębianie literatury? Dla jednych lektury są tylko sposobem na spędzenie wolnego czasu, dla innych – drogowskazem, źródłem mądrości.

Teza
We fragmencie tekstu Biblioteka i historia literatury Jan Tomkowski podejmuje temat roli lektur w życiu bohatera literackiego.

Rozwinięcie

1. Argumenty, spostrzeżenia dotyczące tekstu danego w zadaniu

• W pierwszej części kompozycyjnej Tomkowski pisze o znaczeniu książek, wzmacnia ich rolę, np. wylicza doświadczenia, korzyści, konsekwencje czytania, stosuje przenośnie (rozpaczliwym gestem odrzucenia rzeczywistości), epitety (mozolnej, gwałtownego), kontrast (pozytywne i negatywne skutki lektur).
• Zdaniem Tomkowskiego arcydziełem, w którym książka odgrywa ważną rolę, jest Don Kichote Cervantesa. Lektury rozbudzają wyobraźnię rycerza, kształtują światopogląd, determinują jego los, wpływają na ukształtowanie osobowości marzyciela, idealisty.
• Cervantes dzięki wskazaniu ambiwalentnej roli książek redefiniuje też pojęcie szaleństwa. Dzięki temu pokazuje, że twórcy wpływają na zmiany świadomości społecznej.
• W następnej części kompozycyjnej badacz przywołuje epoki romantyzm i pozytywizm, dzięki czemu ilustruje stawiane przez siebie tezy przykładami, aby ukazać powszechność tematu, wpływ literatury na życie bohaterów, rolę książek.
• Tomkowski w podsumowaniu podkreśla ogromną rolę lektur w kształtowaniu kulturowego dialogu, w budowaniu własnej tożsamości. Literatura chroni przed samounicestwieniem.

2. Argumenty dotyczące kontekstów (np.: literackiego, filozoficznego, historycznego, plastycznego)

• Egzemplifikacją tezy autora są bohaterowie Dziadów części IV Adama Mickiewicza i Lalki Bolesława Prusa.
• Na Gustawa wpływ wywarły „książki zbójeckie”. Z jednej strony pozwalają mu oderwać się od rzeczywistości, podążać za marzeniami, wskazują ideały, ale z drugiej – kształtują wyalienowanego indywidualistę, który cierpi z miłości (Młodości mojej niebo i tortury!).
• Książki wpłynęły też na życie Wokulskiego. Symbolem ich dwojakiej roli może być symboliczny gest odrzucenia Sonetów odeskich Mickiewicza, a następnie pozbieranie rozrzuconych kartek. Literatura przynosi żal, gorycz, zawód, ale daje też Stanisławowi ukojenie, pozwala na ucieczkę od rzeczywistości.

Podsumowanie
Książki odgrywają ogromną rolę w życiu bohaterów literackich. Wpływają też na każdego czytelnika. Ale czy w dzisiejszych czasach literatura jest siłą budującą człowieka, czy w erze komercjalizacji, chaosu aksjologicznego uwidacznia się jej degradacja?