Przykładowy konspekt wypracowania

Wprowadzenie
Antybohater jest znakiem przemian, które zaszły we współczesnym świecie (kryzys kultury, przewartościowanie zasad moralnych).

Określenie problemu badawczego
Michał Januszkiewicz podejmuje problem antybohatera jako postaci literackiej, której nie można utożsamiać z „czarnym charakterem”.

Rozwinięcie
1. Argumenty związane z tekstem danym w zadaniu (Michał Januszkiewicz, W horyzoncie nowoczesności: antybohater jako pojęcie antropologii literatury):

• konflikt ze światem,
• brak akceptacji przyjętych norm i zasad życia społecznego,
• sprzeczność natury (jest nihilistą, ale zarazem moralistą),
• nie jest outsiderem,
• buntowanie się jako cecha postawy wobec świata,
• refleksyjność i skupianie się na analizie swojego wnętrza,
• niejednowymiarowość i niejednoznaczność,
• cierpienie wyrazem pragnienia wolności,
• kategorię antybohatera należy wiązać z nowoczesnością,
• kompozycyjna funkcja pytań.

2. Argumenty związane z wybranym tekstem kultury (reż. Miloš Forman, Lot nad kukułczym gniazdem)

• konflikt z prawem Randle’a McMurphy’ego (Jack Nicholson),
• pobyt w szpitalu psychiatrycznym jako ucieczka przed karą,
• bunt przeciwko zasadom panującym w szpitalu (okrucieństwo i zniewolenie pacjentów),
• podjęcie walki z siostrą Ratched (Louise Fletcher) o godność i prawo do wolności dla pacjentów,
• antybohater i „czarny charakter” (porównanie McMurphy’ego z siostrą Ratched),
• funkcja zbliżeń twarzy bohaterów (kontrast jako środek wyrazu),
• tragizm McMurphy’ego.

3. Argumenty związane z drugim wybranym tekstem (Wiliam Szekspir, Hamlet)

• bohater znajduje się w konflikcie z własnym sumieniem (konieczność pomszczenia ojca),
• niezgoda na istniejący porządek świata,
• refleksyjność jako cecha osobowości bohatera,
• niejednoznaczność postaci (odrzucenie Ofelii, zabicie Poloniusza, ale zdemaskowanie kłamstwa, obłudy, zdrady),
• cierpienie Hamleta – rozczarowanie światem i niemożność jego naprawy.

Podsumowanie
Antybohater jest postacią kontrowersyjną, gdyż nie można jednoznacznie ocenić jego postępowania – z jednej strony opowiada się za dobrem, z drugiej – czyni zło. Najczęściej ma on skomplikowaną osobowość, co nie pozwala na pełne wyjaśnienie i zrozumienie motywacji często sprzecznych zachowań. Można jednak zauważyć, że antybohater poddaje refleksji swoje działania, co prowadzi nieuchronnie do konfliktu z własnym sumieniem. Powodem jego rozterek moralnych jest również niezgoda na prawa i zasady rządzące światem, głównie takie, które ograniczają wolność i niszczą poczucie godności. Antybohatera można nie akceptować, ale trudno nie czuć do niego sympatii.