Konspekt wypracowania
Wprowadzenie
Deszcz często stanowił temat twórczości literackiej. Ukazywany był jako groźny żywioł, ale
także jako symbol wewnętrznego oczyszczenia człowieka lub też odzwierciedlenie jego
przeżyć, uczuć i nastrojów. Motyw deszczu szczególnie upodobali sobie moderniści, ale
odnaleźć go możemy także w twórczości innych autorów (m.in. Adama Mickiewicza, Juliana
Tuwima, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego). Wykorzystanie tego motywu łączy też
przytoczone fragmenty tekstów Pawła Huelle i Heinricha Bölla.
Teza
W tekstach Heinricha Bölla i Pawła Huelle deszcz ukazany został jako żywioł wywierający znaczący wpływ na życie człowieka, budzący zarazem jego respekt i zachwyt.
Rozwinięcie
1. Argumenty dotyczące utworu Rozmyślania o irlandzkim deszczu Heinricha Bölla
• Realistyczna konwencja opowiadania: deszcz jako żywioł budzący respekt i przerażenie,
ale też podziw, świadomość, że żywiołowi nie można się przeciwstawiać i trzeba się
dostosować do dyktowanych przez niego warunków (Biblia, zapas świec, tytoniu, włóczki
do robótek i whisky), wiara jako źródło spokoju i pewności, że Bóg nie nawiedzi ziemi
potopem.
• Elementy prozy poetyckiej: wykorzystanie w opisach personifikacji (woda) i animizacji
(kałuża), zbliżanie się wody do okien i drzwi jako symbol osaczenia i uwięzienia, aluzje
biblijne (opowieść o potopie i arce Noego), dygresyjność tekstu, nastrojowość
i refleksyjność.
2. Argumenty dotyczące tekstu Pawła Huelle, Winniczki, kałuże, deszcz...
• Realizm opisu – świat widziany z perspektywy dziecięcego bohatera: deszcz jako swoista
kosmogonia, początek wszystkiego (na początku był deszcz), jako czynnik wyzwalający
kreacyjną moc bohatera – tworzenie nowego świata, wyznaczenie lądów, mórz, zatok,
wysp, wpływ na losy wykreowanych istnień.
• Poetyckie walory prozy: konwencja wspomnienia, bogactwo środków stylistycznych
(metaforyka, epitety, obrazowe porównania, onomatopeje), nastrojowość, aluzje biblijne
(Księga Rodzaju).
3. Argumenty dotyczące kontekstów literackich
Deszcz jesienny Leopolda Staffa
• deszcz jako odzwierciedlenie dekadenckich nastrojów człowieka: przygnębienia, smutku, beznadziei, niewiary,
• muzyczność, nastrojowość tekstu (synestezja).
Cierpienia młodego Wertera Johanna Wolfganga Goethego
• ulewa podczas burzy jako odzwierciedlenie gwałtowności uczuć bohatera,
• drobny deszcz jako symbol ukojenia, spokoju, szczęścia czerpanego z ulotnej chwili.
Podsumowanie
Deszcz w przywołanych tekstach został ukazany jako potężny żywioł, który, choć często jest
nieprzyjazny człowiekowi, wywiera wpływ na jego postawę, emocje, przeżycia i zachowania.
Dzięki niemu człowiek może uświadomić sobie swą zależność od Boga lub poczuć się
Stwórcą.