| Funkcja | Spójnik | Przykład zdania z tekstu |
| Wprowadzenie zdania podrzędnego, które określa warunek | jeżeli | I jeżeli dzieła nasze są wysoko wartościowe (dobre), piękne, duchowo bogate, szlachetne i mądre, my sami przez nie dobrzejemy [...] LUB [...] a jeżeli niosą w sobie ślady zła, szpetoty, duchowej niemocy, choroby lub obłędu, stajemy się pod ich wpływem gorsi, ubożsi, słabsi lub chorzy. |
| Wprowadzenie zdania współrzędnego łącznego | i | [...] już nie umiemy tak żyć i być takimi, jacy byliśmy, [...] |
| Wprowadzenie zdania podrzędnego, które zawiera uzasadnienie sądu | bo | [...] nudnym się dla nas staje niejeden utwór dawniej ceniony, bo inna już jest nasza wrażliwość artystyczna i inne wymogi poetyckiego piękna [...] |