Język jest systemem znaków, wyrazów, wyrażeń umożliwiających kontakty interpersonalne. Opisywanie świata bez jego istnienia byłoby de facto niemożliwe. Jaka więc istnieje zależność między językiem a tym, co opisuje? Czy język może stworzyć byt ex nihilo? Czy język jest już niejako ponad rzeczywistością?

Teoretycznie słusznym wydaje się pogląd, iż język jest konsekwencją istnienia świata, że pełni on funkcję jedynie służebną wobec rzeczywistości. Prześledźmy bowiem sam proces powstania jakiejkolwiek wypowiedzi. Słowa w zdaniu odnoszą się do konkretnego przedmiotu. Poprzez desygnowanie kojarzymy odpowiednie pojęcie językowe z danym obiektem. Klasyczna definicja prawdy Arystotelesa jest prostym podsumowaniem naszego klasycznego rozumienia stosunku języka do świata. Prawda (a zatem jakaś wypowiedź) polega na opisaniu stanu rzeczy zgodnym z rzeczywistością, nie można powiedzieć o czymś, że go nie ma. Stwierdzenie, iż krzyżacy wygrali bitwę pod Grunwaldem byłoby nieprawdziwe, iż Polacy – poprawne. Język ma charakter binarny, jeżeli stworzymy dwa zdania, jedno twierdzące, drugie przeczące, to któreś z nich musi być prawdziwe. O ograniczeniu języka świadczy też fakt, iż istnieją sytuacje, w których nie możemy ocenić prawdziwości zdania, gdyż nie mamy dostatecznej wiedzy – zdanie „na Marsie istnieje życie” – jest jedynie przypuszczeniem, nie możemy go zanegować, ale też i potwierdzić.

Z drugiej jednak strony dziś, w dobie postmodernizmu, „upadku wielkich narracji” i duchowego zwycięstwa nominalistycznej brzytwy Ockhama nad Prawdą pisaną wielką literą, uznać moglibyśmy, że język nie jest niczym ograniczony. W filozofii polityki widzimy ponowne zamieszanie – czy można ustalić, iż dany człowiek wyznaje taką, a nie inną doktrynę? Spory dotyczące Platona i jego rzekomego totalitaryzmu są wręcz doskonałym przykładem, że – zdawać by się mogło – język jako taki nie jest jakąkolwiek przeszkodą. Możemy nazwać Platona faszystą, nazistą, konserwatystą, a nawet zwolennikiem tolerancji światopoglądowej (wszak co do zasady, bohaterowie jego dialogów toczyli potyczki wyłącznie w formie polemiki) – nie ma to większego znaczenia, gdyż każdy ma prawo nazwać antycznego filozofa takim mianem, jakim tylko chce. Na dzisiejszym rynku idei nie ma niczego pewnego, podobnie zresztą jak i w innych dziedzinach życia. Zabawna skądinąd historia z „ministra” sportu ukazuje nam, iż w dzisiejszym społeczeństwie nawet nazywać możemy kogoś tak, jak on sobie tego życzy – nawet jeśli miałoby to doprowadzić do podeptania pewnych tradycji. Również przekaz medialny zdaje się być czymś czysto oderwanym od rzeczywistości – informacja kreuje rzeczywistość, tak jak to opisywał Baudrillard w „Wojny w Zatoce nie było”, nierealna wojna odbywała się na ekranach telewizorów i w studiach CNN, wykreowana przez specjalistów zaproszonych do programu.

Relacja między językiem a światem jest o wiele trudniejsza, niż zdawać by się mogło. Niewątpliwie postmodernistyczne teorie o braku prawdy i powszechności swobody narracji zdają się być patologią, zwyrodnieniem filozofii naszych czasów, choć w niektórych kwestiach – jak choćby właśnie w kontekście dzisiejszej roli informacji w świecie – niektóre jej postulaty zdają się być interesującymi. Należy jednak zauważyć, iż istotnie, są kwestie, które rozstrzygnąć jest dość ciężko.

Przykładowo, co z opisywaniem rzeczy, których nie ma, które sami dopiero wymyśliliśmy? Gdyby język miał moc kreacji świata wówczas każdy byt będący wytworem naszej wyobraźni byłby wytworem prawdziwym.

Z drugiej strony, moglibyśmy rzec, że istotnie funkcjonują one, tyle że w naszych umysłach, a zatem proces tworzenia danej wypowiedzi zadziałał poprawnie. Ciekawym problemem filozoficznym jest też kwestia istnienia rzeczywistości czysto wirtualnej, na przykład w grze komputerowej (nie mówiąc o powstaniu potencjalnego Matriksa), która to jest wytworem... języka. Czyżby więc jednak to język miał stać w jakimś stopniu ponad rzeczywistością? A może tak było zawsze – wystarczy przypomnieć sobie początek Pisma Świętego.

Ciężko jest dziś wskazać jednoznacznie, jaka jest relacja między językiem a światem. Z pewnością prawda jako taka jeszcze nie umarła, język nie jest jedynie formą filozoficznej zabawy, z drugiej jednak strony, współczesny świat stał się zbyt wirtualny i zdemokratyzowany, by móc uznać, iż język jest podporządkowany całkowicie rzeczywistości. Zależność ta stała się rozmyta i ciężko jednoznacznie ocenić, jaka dziś jest – a tym bardziej jaka jutro będzie rola języka w naszym świecie.