Przykładowy konspekt wypracowania

Wprowadzenie
Opozycja między językiem dyskursywnym a językiem literatury (język pojęciowy, wprost tłumaczący świat, a język symboliczny, mityczny, sugerujący obecność tego, co uniwersalne). Fenomen uobecniania sfery sacrum przez religie pierwotne (mit jako szczególna forma opowieści o świecie i o człowieku, oswajania z tym, co nieznane i niewytłumaczalne).

Rozwinięcie
Argumenty związane z tekstem danym w zadaniu (Stefan Sawicki, Sacrum w literaturze) poparte wybranymi przykładami z literatury (Joseph Conrad, Jądro ciemności, Bolesław Prus, Lalka, Adam Mickiewicz Dziady cz. IV, Juliusz Słowacki, Kordian)

• Literatura zbliża się do mitu, ponieważ prowadzi odbiorcę od rzeczywistości do tego, co niewyrażalne, a funkcjonujące tylko w sferze przeczuć i intuicji:

– historia podróży do Konga Belgijskiego pretekstem do symbolicznego wniknięcia w świat ludzkiego inferno (istota opowieści według Marlowa: sens jakiegoś epizodu nie tkwi w środku jak pestka, lecz otacza z zewnątrz opowieść; Kurtz jako upostaciowanie zła, które pozbawione ograniczeń daje o sobie znać, przerażenie Marlowa docierającego do tajemnicy ludzkiego wnętrza).

• Literatura dzięki swej refleksyjności pozwala na to, by zrozumieć drugie ja, odbiorca wnika w świat innego człowieka – postaci literackiej tak, jak nie jest to możliwe w rzeczywistości poza fikcją literacką:

– świat Stanisława Wokulskiego dzięki lekturze staje się światem odbiorcy; dzięki panoramiczności Lalki bohater jest poznawany wielostronnie, odbiorca towarzyszy mu w najintymniejszych chwilach, poznaje jego światopogląd, marzenia, motywacje, a od próby zrozumienia Wokulskiego przechodzi do zrozumienia człowieka w ogóle.

• Czytanie literatury przypomina swoistą inicjację, dzięki literaturze człowiek po raz pierwszy doświadcza tego, że na świat można patrzeć głębiej, wszechstronniej niż w codziennym życiu:

– motyw książek zbójeckich uwrażliwiających romantyków, m.in. Gustawa czy Kordiana – literatura czyni z tych bohaterów ludzi wyjątkowych, ale także wyalienowanych, dotknięcie tajemnicy bytu przyczyną dramatu romantyka.

Podsumowanie
Tekst Stefana Sawickiego zwraca uwagę na najistotniejszą funkcję literatury, którą jest stworzenie pretekstu do zastanowienia się nad światem i człowiekiem. Dzięki temu, że jej język nie tworzy gotowych definicji, tak rozumiana poezja pozostawia człowieka z wywołanym przez dzieło wrażeniem. W tym sensie pozwala na zbliżenie się do sacrum.