Odpowiedź:
Konspekt wypracowania

Wprowadzenie

Fragmenty prozy podejmują problematykę egzystencji człowieka w świecie, który swoim skomplikowaniem przypomina labirynt.

Teza

Człowiek jest jednostką poszukującą drogi w labiryncie świata.

Rozwinięcie

1. Argumenty/spostrzeżenia dotyczące fragmentów prozy zamieszczonych w zadaniu (Olga Tokarczuk, Prawiek i inne czasy, Franz Kafka, Proces)

• labirynt jako gra i metafora rzeczywistości w Prawieku i innych czasach; rzeczywistość jako labirynt w Procesie; – topos i jego odwrócenie – człowiek poszukuje zarówno drogi wejścia do labiryntu, jak i drogi wyjścia z niego;
• próba zrozumienia świata, jego skomplikowania i absurdalności, wysiłek zrozumienia zasad rządzących labiryntem przez dziedzica Popieleckiego i Józefa K. (drogi w Ośmiu Światach i korytarze w budynku sądu);
• poznanie reguł gry warunkiem znalezienia drogi wyjścia z labiryntu, kostka do gry narzędziem osiągania celu w Prawieku i innych czasach, nazwisko stolarza Lanza jako klucz otwierający wejście do labiryntu w Procesie;
• metaforyczność nazw na mapie Ośmiu Światów wyrazem skomplikowania świata, grożącego człowiekowi spętaniem, ubezwłasnowolnieniem; nieokreśloność miejsca, ujednolicenie wyglądu kamienic, wejść i zachowań ludzkich sposobem na ubezwłasnowolnienie Józefa K. i uzależnienie człowieka od przypadku;
• paraboliczność tekstów uzyskana poprzez przeniesienie reguł gry na poziom wartości uniwersalnych: rozwiązanie zagadki wyjścia z labiryntu kwestią światopoglądową w Prawieku i innych czasach; unifikacja rzeczywistości, odrealnienie i pozbawienie jej logiki, uczynienie człowieka przedmiotem działania nieokreślonych sił zewnętrznych w Procesie;
• podjęcie gry jako czynność poznawcza – poznanie reguł rządzących światem i poznanie siebie, swojej świadomości i nieświadomości, określenie swojego miejsca i pozycji wobec świata i Absolutu (rola narracji i narratora podejmującego próbę obiektywizacji świata przedstawionego i uniwersalizacji znaczeń).

2. Argumenty dotyczące kontekstów (np.: literackiego, filozoficznego, historycznego, plastycznego)

• Labirynt i jego symbolika w kulturze: symbol przejścia, śmierci i odrodzenia, skrywanych lęków i ochrony tajemnicy; symbol życia ludzkiego z jego manowcami, próbami cierpliwości i wytrwałości; symbol zagubienia we wrogiej człowiekowi przestrzeni; odwołanie do mitu jako opowieści o charakterze symbolicznym, w czasach prehistorycznych odpowiednik jaskini i podziemnych korytarzy, w starożytności miejsce rytualne, chroniące skarby lub potwory (mitologia grecka – Tezeusz, Minotaur, Ariadna); Bruno Schulz Sklepy cynamonowe, opowiadania – motyw labiryntu obecny w różnych konfiguracjach (ulice miasteczka, wnętrza sklepów, świadomość bohatera); funkcja labiryntu u Schulza potwierdza uniwersalne znaczenie tego motywu w interpretowanych fragmentach Prawieku i innych czasów oraz Procesu.

Podsumowanie

Kreacja świata jako labiryntu ma w obu tekstach paraboliczny charakter i pozwala na ukazanie skomplikowanej i złożonej rzeczywistości otaczającej człowieka, ale również skomplikowanej natury ludzkiej i procesu poznania. Rozwiązanie zagadki labiryntu czyni jednostkę przedmiotem gry (działania nieokreślonych sił zewnętrznych – Boga, Absolutu, sądu, przypadku). Pokonanie labiryntu jest nacechowane kulturowo, obecne w mitach i innych tekstach kultury (Sklepy cynamonowe) i wnosi uniwersalne znaczenia dotyczące poznania, przekraczania granic własnych możliwości.
Powrót do pytań