Elementarz zawierał zarówno treści oświeceniowe, jak i elementy mentalności sarmackiej.

Elementy oświeceniowe:

– pochwała szczepienia ospy oraz racjonalne uzasadnienie konieczności szczepień: by choroba nie zmniejszała liczby ludności kraju,

– racjonalna, pozytywna ocena pracy rolnika połączona z naganą „niepoczciwych” panów, czyli szlachty.

Elementy mentalności sarmackiej:

– nakaz nieporzucania swego stanu po nauce (sugestia niezmienności systemu stanowego),

– przypisywanie systemu oświatowego oraz wynalazku szczepień działaniu siły Boga.