Zadanie 43.
Źródło 1. Memoriał papieża Leona X z 1517 r. [fragment]
I. [...] nasz wieczysty i również najpotężniejszy wróg jak największe poczynił i czyni przygotowania celem wypędzenia nas i pozbawienia dobrobytu, majątków, a nawet życia, i jawnie się chełpi [...], że skoro tylko Wschód ujarzmi, zaraz zwróci swą broń na Zachód i nie spocznie pod żadnym warunkiem, póki nie zagarnie całego chrześcijaństwa. [...]
III. Największą przeszkodę stanowi[ą] niezgody i spory książąt chrześcijańskich pomiędzy sobą [...]. Dla wytępienia tego zła, jako nasienia szatana, pożądany jest wprawdzie pokój, lecz przynajmniej należy ustanowić powszechne zawieszenie broni na rok, a następnie jak długo będzie ta święta wojna i do 6 miesięcy po jej ukończeniu.
Źródło: Wiek XVI–XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli
historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997, s. 225.
Źródło 2. List Erazma z Rotterdamu do króla Zygmunta, 15 maja 1527 r.
Erazm z Rotterdamu pozdrawia najjaśniejszego króla Polski, Zygmunta, tego imienia pierwszego.
[...] zachęciła mnie do [napisania] listu odraza do tych ustawicznych zamieszek na świecie
i wielkie pragnienie pokoju. Ciągle odwlekają się nadzieje na jego nadejście i to nas rani boleśnie!
[...] Zaprawdę w człowieku obdarzonym takim jak ty umysłem, te tak wielkie waśnie wśród
władców mogą tylko budzić odrazę! [...] Oto teraz ta niezgoda między monarchami otwiera
drogę Turkom. [...] A wcisną się Turcy głębiej jeszcze między nas, jeśli, pojednani, nie
przeciwstawimy im razem naszych tarczy. Czy człowiekowi o sercu chrześcijanina może nie
sprawiać bólu obecne położenie? Jednak dużo jeszcze okropniejszy jest fakt, że podczas gdy
książęta prowadzą między sobą burzliwe waśnie, ginie doszczętnie religia chrześcijańska,
rozsypuje się w gruzy porządek publiczny, rozluźniają się hamulce, a ci, których powinnością
jest posłuszeństwo, domagają się władzy nad potężniejszymi od siebie.
Źródło: T. Cegielski, K. Zielińska, Dzieje nowożytne 1492–1815. Ćwiczenia źródłowe dla szkół średnich, t. 3,
Warszawa 1999, s. 173.
poleca:
