10. [...] wiele względów przynaglało Cezara do [tej wojny]: krzywda zatrzymanych ekwitów rzymskich, bunt wzniecony po poddaniu się, wiarołomstwo po wydaniu zakładników, zmowa [...] plemion, a przede wszystkim to, żeby w razie zlekceważenia sytuacji w tej części kraju pozostałym ludom nie zdawało się, że one też mogą sobie na coś takiego pozwolić. A ponieważ wiedział, że niemal wszyscy Gallowie są radzi zmianom istniejących stosunków, a także że łatwo i szybko dają się nakłonić do wojny, wszyscy bowiem ludzie z natury dążą do wolności i nienawidzą niewoli, uznał, że należy wojsko podzielić i rozmieścić na rozleglejszym obszarze, zanim większa ilość plemion przyłączy się do sprzysiężenia.
Źródło: Gajusz Juliusz Cezar, O wojnie [...], Wrocław 2004, s. 37.
Źródło 2. Plutarch1, Żywotów sławnych mężów [fragment]
Co prawda, Pompejusz i bez tego przewyższał [go] liczbą wojsk. Ale nikt nie pozwolił mu działać według własnego planu. Powoli zaś i on sam zaczął dawać posłuch wszelakim wieściom, kłamstwom i strachom, jakoby nieprzyjaciel zbliżał się już pod bramy miasta i wszystko miał w swoich rękach, aż w końcu dał się porwać ogólnemu prądowi [...]. Ostatecznie więc opuścił stolicę, wzywając senat, by szedł w jego ślady, i oświadczając, że ani jeden obywatel, któremu tylko Rzeczpospolita i wolność jest droższa niż tyrania, nie może obojętnie pozostać na miejscu.
1 Plutarch z Cheronei (ok. 50–ok. 125) – grecki historyk, filozof, orator.
Źródło: L. Winniczuk, Słowo jest cieniem czynu, czyli starożytni Grecy i Rzymianie o sobie, Warszawa 1972, s. 53.
poleca:
