Źródło 2. Tacyt1 o rządach wodza rzymskiego Agrykoli w Brytanii
Następną zimę (78–79 r. n.e.) obrócono na najbardziej zbawienne zarządzenia. Chcąc bowiem, żeby ludność, rozproszona, nieokrzesana i dlatego do wojen pochopna, przyzwyczaiła się drogą rozrywek do pokoju i bezczynności, napomina ich Agrykola osobiście, wspiera oficjalnie, aby budowali świątynie, rynki i domy, chwaląc ochoczych, a ganiąc opieszałych; tak rywalizacja w zaszczycie zastępowała przymus. Nadto synów naczelników kazał kształcić w sztukach wyzwolonych i przenosił talent Brytańczyków nad pilność Gallów, tak że oni, którzy dopiero co odtrącali język Rzymian, zapragnęli jego wymowy. Potem też nabrał szacunku nasz strój i częsta stała się toga. Powoli doszli do przynęt występków: portyków, łaźni i wykwintnych uczt, a nazywało się to u tych głupców cywilizacją, kiedy w rzeczywistości było udziałem niewoli.
1 Tacyt (ok. 55–120) – historyk rzymski.
Źródło: Tacyt, Żywot Juliusza Agrykoli, XXI, [w:] Tacyt, Dzieła, t. 2, Warszawa 2004, s. 67.
Na podstawie analizy źródła 2. nazwij przemiany społeczne i kulturowe zapoczątkowane przez wydarzenie, którego dotyczy źródło 1.