Na pierwszą wieść o tej rzezi Europa zwróciła oczy ku Tobie, mości książę. Z dawna zwykła czcić w Panu podporę, ojca porządku europejskiego [...]. Od Pana oczekiwano rozwiązania zagadki, by móc osądzić, co w tych wypadkach jest udziałem charakteru narodowego, zastarzałych stosunków międzyklasowych, a co trzeba przypisać wpływowi Pańskiego reżymu i podniecie Pańskich agentów? [...] Zapewne rząd rosyjski jest srogi dla szlachty polskiej, ale Romanow1 jest zbyt dobrym szlachcicem, aby dać zatłuc sobie podobnych nawet spośród swych nieprzyjaciół [...]. Szlachta polska będzie pewno wolała iść wraz z Rosjanami na czele cywilizacji słowiańskiej, młodej, jędrnej i pełnej przyszłości, niż wlec się spychana, pogardzana, znienawidzona i zelżona – w ogonie waszej cywilizacji zgrzybiałej, zrzędnej i zbyt pewnej siebie.
1 tu jako car rosyjski.
Źródło: Zeszyty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 33, Warszawa 1958, s. 15.a
Źródło 2. Fragment opracowania historycznego
Rosja szukała porozumienia z polskimi elitami, przygotowywała się do wielkich reform, w pierwszej kolejności do reformy agrarnej [...]. Dlatego wśród Polaków szukała polityków, którzy byliby skłonni uznać jej racje za zasadne i za punkt wyjścia do negocjacji na temat niezależności Królestwa. Prawie wszystkie polskie środowiska, łącznie z ziemiańskimi, nie były jednak w stanie uznać legalności rozbiorów, czyli nie były gotowe do rezygnacji z niepodległości [...]. Jedynym poważnym polskim politykiem, który był gotowy do ugody z Rosją za cenę przywrócenia autonomii Królestwu, był margrabia Aleksander Wielopolski.
Źródło: A. Chwalba, Historia Polski 1795–1918, Kraków 2001, s. 326.
Dlaczego Aleksander Wielopolski zdecydował się na podjęcie działań, które charakteryzuje źródło 2.? Odpowiedź uzasadnij.
poleca:
