Uwłaszczenie było jednym z przejawów konsekwentnie podejmowanych przez pruskie władze działań modernizacyjnych, które łączyły się ściśle z równie konsekwentnym wspieraniem niemczyzny. Kolejny, wielki skok cywilizacyjny stał się udziałem Niemiec po zwycięstwie nad Francją i powstaniu zjednoczonej Rzeszy. Dotknął on także Poznańskiego, które stało się areną przemian demograficznych. Sytuację skomplikowało powstanie Komisji Kolonizacyjnej (1886) – pruskiej agendy państwowej, mającej na celu wykupywanie ziemi w Poznańskiem i na Pomorzu Gdańskim, by następnie parcelować ją między niemieckich chłopów. Polską odpowiedzią było tworzenie spółek parcelacyjnych, które pokazały siłę polskiego chłopa.
Na podstawie: P. Matusik, Strategia przetrwania. O samoorganizacji Polaków w Poznańskiem w wieku XIX, „Mówią Wieki”, 12/2008, s. 22–27.
Źródło 2. Tabela. Struktura narodowościowa ludności Wielkiego Księstwa Poznańskiego w r. 1846 i 1910 [fragment]
Rejencja
Poznań
|
Polacy
w % ogółu ludności
|
Powiat
|
1846
|
1910
|
Środa
|
93,0
|
87,4
|
Kościan
|
87,5
|
85,9
|
Ostrzeszów
|
98,1
|
84,3
|
Pleszew
|
97,1
|
82,6
|
Śrem
|
90,6
|
82,6
|
Odolanów
|
96,9
|
82,0
|
Września
|
99,0
|
80,6
|
Poznań
|
86,
5
|
64,8
|
Źródło: Historia Polski w liczbach, zeszyt 1, pod red. A. Jezierskiego, Warszawa 1990, s. 96.
Źródło 3. Tabela. Obrót ziemią w zaborze pruskim w latach 1896–1913
Łącznie
w latach 1896-1913
|
Liczba
gospodarstw
|
Powierzchnia
gospodarstw w tysiącach hektarów
|
POLACY
|
|
|
kupili
|
85
016
|
517
|
sprzedali
|
68
675
|
421
|
NIEMCY
|
|
|
kupili
|
70
126
|
706
|
sprzedali
|
86
467
|
802
|
Źródło: Historia Polski w liczbach, zeszyt 2, pod red. A. Jezierskiego, Warszawa 1991, s. 96.
Na podstawie źródeł 2. i 3. oceń efekty polityki rządu pruskiego w wymienionych w tekście dziedzinach:
a) wspierania niemczyzny,
b) wykupu ziemi z rąk polskich.
poleca:
