Wielcy książęta, zmuszani do wyciskania soków ze swoich ludów na korzyść Tatarów, sami wleczeni w niewolę aż w głąb Rosji, wzywani do Ordy2 o byle co, panujący tylko pod warunkiem służenia za pokorne narzędzie ucisku, detronizowani natychmiast, gdy odmówili posłuszeństwa, przyuczeni do despotyzmu przez własną niewolę, spoufalili swoje ludy z gwałtami podboju, których doznali osobiście [...]. Polacy znajdują się dzisiaj wobec Rosjan dokładnie w tej samej pozycji, w jakiej ci ostatni znajdowali się wobec Mongołów za następców Batu-Chana3.
1 Astolphe markiz de Custine (1790–1857) – francuski podróżnik, pisarz i dyplomata.
2 Złota Orda – państwo mongolskie (tatarskie) istniejące w średniowieczu na Powołżu.
3 Batu-chan – władca mongolski, założyciel Złotej Ordy.
Źródło: A. de Custine, Listy z Rosji. Rosja w 1839 roku, b.m.w., b.r.w, s. 19.
Wyjaśnij, w jaki sposób doświadczenia historyczne Rusi wpłynęły na metody działań stosowane przez władców Rosji w XIX w.