język polski - przykładowe zadania na poziomie podstawowym

Nazwisko poety zobaczone w rozpisce repertuaru kin budzi skojarzenia jednoznaczne: ani chybi kolejna sfilmowana biografia. Zrobienie filmu o samej poezji to wyższa szkoła jazdy, choć przecież znaleźli się śmiałkowie, którym udało się przełożyć materię poetycką na równie sugestywne obrazy. Przywołajmy tu chociażby [...] Pożegnanie z Marią Filipa Zylbera i Wojaczka Lecha Majewskiego.

Filmu Baczyński Kordiana Piwowarskiego nie ma sensu porównywać ze wspomnianymi tytułami, bo należy on do zupełnie innej kategorii wagowej. Przede wszystkim nie mamy do czynienia z filmem fabularnym, ale fabularyzowanym dokumentem, formatem bardziej telewizyjnym niż przeznaczonym do kin. Projektuje też zupełnie innego widza: doskonale sprawdzi się jako pomoc naukowa na lekcjach języka polskiego.

Piszę „pomoc naukowa” bez zgryźliwości. Zaliczając Baczyńskiego do kategorii użytkowej, należy docenić wysiłek twórców, którzy zrobili wiele, by ożywić literacki i patriotyczny pomnik, a tym samym przybliżyć poetę jego dzisiejszym równolatkom. [...] W filmie wczoraj i dziś spotykają się ze sobą również poprzez koncepcję narracyjną. Ilustrowaną archiwaliami opowieść zza kadru prowadzą ostatni żyjący uczestnicy powstania warszawskiego, Witold Sławski i Jadwiga Klichowska, a całość wzbogacają inscenizowane przebitki z czasów wojny: Baczyński wyciągający w swoim mieszkaniu broń spod podłogi i konwersujący w gronie literackich tuzów (Wyka, Iwaszkiewicz, Andrzejewski, Gajcy), Baczyński w scenach z ukochaną Basią i w momentach najbardziej dramatycznych, kiedy widzimy, jak jasnowłosy poeta o wątłym zdrowiu przemienia się w żołnierza, choć nigdy przecież do końca się nim nie stanie.

Trafioną decyzją okazało się obsadzenie w roli tytułowej Mateusza Kościukiewicza, aktora bardzo współczesnego [...]. Choć tym razem do zagrania ma niewiele, Kościukiewicz swoją fizycznością i wewnętrznym skupieniem znakomicie ucieleśnia literacką legendę. To on staje się łącznikiem między Kolumbami a młodymi ludźmi, którzy w 90. rocznicę urodzin poety spotykają się na poświęconym mu wieczorze slamu, by prowadzić ze sobą pojedynek na wiersze. W taki właśnie sposób Piwowarski wprowadza do filmu poezję Baczyńskiego.

W czarno-białych ujęciach z warszawskiego klubu „Sen Pszczoły” jedni recytują, inni śpiewają, jedni lepiej, inni gorzej – te amatorskie interpretacje mają jednak przewagę nad zawodowym wykonaniem: są po prostu autentyczne (również sam Kościukiewicz czyta wiersze w taki sposób, jakby chciał osiągnąć efekt „bez aktorskiego szlifu”). [...]

Widz, który z racji wieku czy literackiego obycia nie należy do bezpośredniego targetu Baczyńskiego, może podczas projekcji mieć do twórcy pretensje, że mimo wszystkich uatrakcyjnień i uwspółcześnień potraktował biografię i dzieło poety jak uczniowski bryk. Weźmy choćby scenę wesela, podczas której zza kadru pada zdanie: Baczyński miał olbrzymie poczucie humoru. I na tej konstatacji film w zasadzie poprzestaje, nie próbując ani poetyckim wersem, ani obrazem, ani stosowną anegdotą tę rewelację ciekawie uzasadnić.

Wiele podobnych stwierdzeń zatrzymuje się w filmie na poziomie deklaracji, pozostawiając niedosyt u tych, którzy chcieliby wyjść z podręcznikowej konwencji, zanurzyć się głębiej w wyobraźni poetyckiej twórcy Ars poetica i poczuć na własnej skórze moc wiersza.